KUSZENIE WITKACEGO 

Jednym z wątków twórczości Witkacego jest stosunek do tradycji chrześcijańskiej. Wprawdzie artysta deklarował się jako człowiek niewierzący, niemniej został w tej tradycji wychowany, całe życie z nią obcował, nie mógł więc nie odnieść się do niej w swojej sztuce. Czynił to jednak w sposób kontrowersyjny, przewrotny, nierzadko prześmiewczy.
Niemniej – czerpiąc inspirację z motywów religijnych, Witkacy stworzył własną wizję ważnego wątku, jakim jest walka z pokusami, jak też uleganie im. Obraz Stworzenie świata i cykl Kuszenie św. Antoniego ogniskują ten problem, zarówno w skali indywidualnej, jak i uniwersalnej.
Ważną, ale często ryzykowną sferą w życiu każdego człowieka jest miłość i erotyka. Artysta pokazał tę kwestię w krzywym zwierciadle, czyniąc z kobiety niemal potwora sprowadzającego mężczyzn na manowce.
Zupełnie inną kwestią jest targnięcie się na swoje życie, które jest darem Bożym. Witkacy bezpośrednio zetknął się z tragedią samobójstwa bliskiej osoby – narzeczonej Jadwigi Jaczewskiej, co upamiętnił dopiero po sześciu latach w nietypowym i przejmująco smutnym obrazie.
Zupełnie inną kategorią grzesznych pokus są nałogi – alkoholizm i narkomania. Artysta eksperymentował z narkotykami, co dokumentują liczne portrety znajomych i przyjaciół wykonane pod wpływem kokainy, meskaliny, peyotlu i haszyszu. Odbywało się to jednak zawsze pod opieką lekarza.
Znacznie mniej szkodliwe jest obżarstwo, więc poruszając ten temat, Witkacy zrobił to w sposób żartobliwy. Z okazji dorocznego balu karnawałowego wykonał cztery zabawne cenniki dostępnych w czasie imprezy napojów i potraw opatrując je dowcipnymi rysunkami.
Odszyfrowywanie zawartości intelektualnej dzieł Witkacego jest zawsze zajęciem fascynującym. Warto więc nie poprzestawać na powierzchownym ich oglądaniu, lecz spróbować wejść w ten świat, który pozwoli odkrywać nowe, często zaskakujące treści.
Anna Żakiewicz

• Kurator wystawy: Anna Żakiewicz
• Koordynator wystawy: Eliza Bernatowicz

Wydarzenia towarzyszące:

8.07.2025, 17:30 Wykład bp Michała Janochy pt. “Kuszenie św. Antoniego” od Grünewalda do Witkacego