W 30.rocznicę śmierci Alfonsa Karnego Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, będące w posiadaniu bogatego zbioru dzieł Artysty przypomina jego twórczość, niejako zapraszając widza do magazynów muzealnych. Znajdziemy w nich złożone w skrzyniach i na regałach gipsy, brązy, rzeźby ceramiczne – przede wszystkim portrety słynnych osób znanych Artyście bezpośrednio (jak np. Skłodowska Curie, Noakowski), wizerunki postaci historycznych (Kopernik, Słowacki, Chopin), głowy „zwykłych” ludzi (Matrona, Marynarz z kolczykiem), oraz rzeźby o tematyce rodzajowej (Po zjedzeniu konfitur, Przyjaźń). Większość z nich będzie pokazana po raz pierwszy od czasu, gdy trafiły do naszych zbiorów jako dar Artysty w kwietniu 1979 r. (jeszcze przed otwarciem siedziby MAW na warszawskim Solcu). Wówczas to, gdy na Solcu trwał jeszcze remont budynków potrynitarskich, przeznaczonych na powojenną siedzibę MAW, w wieży kościoła akademickiego św. Anny na Krakowskim Przedmieściu zaprezentowaliśmy po raz pierwszy dorobek Rzeźbiarza, inaugurując tym samym nowy etap działalności Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Od tego czasu upłynęło 40 lat, czasy się zmieniły, zmieniło się muzeum i jego siedziba. Wielka Sztuka, Wielkiego Artysty, pozostała ta sama…

Alfons Karny to rzeźbiarz zafascynowany problematyką portretowego wyrazu. W bogatym dorobku artystycznym Karnego, sięgającym ponad 300 pozycji, rzeźby portretowe stanowią przytłaczającą większość. Godna podziwu jest ta konsekwencja poszukiwań i wiara Artysty w sens studiowania ludzkiego oblicza, a co za tym idzie, w sens utrwalania prawdy o nim. Karny – zaciekły obserwator materii i psychologicznego wyrazu, unikał przypadkowych wyborów i nie tworzył portretów na zamówienie. Stosował rygorystyczne normy wyboru dla powołanych przez siebie modeli. Decyzja podjęcia pracy nad rzeźbą była u niego zawsze uwarunkowana zafascynowaniem się modelem. Karny na osobie człowieka ześrodkowywał swoje zainteresowanie światem, gloryfikował człowieka fizycznie i duchowo. Kobiety przedstawiał jako delikatne i opiekuńcze, mężczyzn mocnych i silnych. Artystą kierowało często uczucie przyjaźni dla ludzi pozwalające dostrzec skalę ich wewnętrznych przeżyć i dające dzięki temu możliwość wkroczenia w ich świat. Motywem powstania wielu portretów był zachwyt rzeźbiarza nad moralną wielkością człowieka, hołd złożony jego geniuszowi czy charakterowi. Wśród portretowanych byli zarówno żyjący, jaki i ci, co odeszli, znani osobiście i nieznani, ludzie prości i zwyczajni, oraz ci wielcy – wszyscy, których życie, działalność, twórczość i charakter wywarły na rzeźbiarzu wrażenie: uczeni, myśliciele, aktorzy, malarze, poeci, lekarze, mężowie stanu, działacze społeczni. Podziwiał dzieło przez nich tworzone, widział na nich odblask boskości.

Alfons Karny był portrecistą, ale prawie nigdy nie rzeźbił z modela: zbyt bliski kontakt zburzyłby jego osobistą wizję postaci. Modelował z pamięci, z notatek szkicowych i z fotografii. Był zafascynowany rzeźbą francuską, sztuką starożytnego Wschodu, Grecji, a przede wszystkim Rzymu. Głowy portretowe Karnego, osadzone na obnażonej szyi, ukazane frontalne, ¾ lub z profilu, przypominają popiersia rzymskie. I tak jak w rzymskich portretach, jest w nich pewien dystans między widzem i rzeźbą. Postacie cechuje opanowanie, niemal stoicyzm. W umiejętnie skomponowanej bryle portretu, w prostych, zrównoważonych kształtach o klasycznej harmonii i umiarze, przekazał Artysta całą swoją wiedzę o człowieku.

Alfons Karny. Urodzony 10 listopada 1901 r. w Białymstoku. Zmarł 14 sierpnia 1989 r. w Warszawie.
W latach 1924 – 1930 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kier. Tadeusza Breyera. Specjalizował się w rzeźbie portretowej (brąz, ceramika, granit i marmur). Był członkiem ugrupowań artystycznych: Forma, Blok, Powiśle. Odbył podróże artystyczne do Francji, Belgii, Włoch, Grecji. Swoje prace prezentował na 10 wystawach indywidualnych i kilkudziesięciu zbiorowych w kraju i za granicą. Otrzymał szereg nagród i wyróżnień. Prace Artysty znajdują się w większości polskich muzeów, jak również w muzeach w USA, Hiszpanii, Chinach, Rosji, Indiach. Muzeum biograficzne Karnego znajduje się w Białymstoku.

Dr Ewa Korpysz – kurator wystawy

• Wystawa czasowa: Alfons Karny. Oblicza. W 30 rocznicę śmierci artysty
• Gdzie: Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, ul. Dziekania 1, Warszawa (Stare Miasto)
• Kiedy: od 18.10.2019 do 01.12.2019
• Obowiązuje bilet na wystawy czasowe (10 zł N; 6 zł U)