Wykład w ramach cyklu „Mozaika znaczeń – Mówią Badacze”.
Temat wykładu: Dwie monstrancje karmelitańskie z XVIII w. w zbiorach MAW

Prowadząca: Dr Ewa Korpysz – kustosz MAW

Doktor nauk historycznych, historyk sztuki, Kustosz Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Wykłada na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na historii oraz ikonografii miejsc związanych z przechowywaniem Najświętszego Sakramentu, zajmuje się też architekturą i kamieniarką nowożytną. Autorka artykułów naukowych i popularnonaukowych m. in. w, „Biuletynie Historii Sztuki”, „Kwartalniku Architektury i Urbanistyki”, „Baroku”, „Ad Rem” „Przeglądzie Wschodnim”, „Spotkaniach z Zabytkami”, „Stolicy”.

Wielowiekowa historia prezentacji Najświętszego Sakramentu wiąże się z rozwojem kultu Bożego Ciała i sięga swymi korzeniami wieku XIII. Na przestrzeni stuleci wygląd monstrancji, ich struktury i dekoracje znacznie się zmieniały. Wśród barokowych monstrancji, przechowywanych w skarbcu Muzeum Archidiecezji Warszawskiej na szczególną uwagę zasługują zwłaszcza dwie z XVIII wieku, pochodzące z zakrystii kościoła warszawskich karmelitów. Wyróżnia je zastosowanie cennych materiałów, w tym kamieni szlachetnych.

Ale, w myśl starożytnej maksymy Ars auro gemmisque prior (Sztuka cenniejsza, niż złoto i drogie kamienie), nie kruszec, lecz artyzm wykonania jest powodem zainteresowania tymi przedmiotami. Monstrancje są okazałe, zdobione bogatą ornamentyką i scenami figuralnymi o unikalnej ikonografii. Motywem przewodnim w dekoracjach obu przedmiotów jest Chwała Chrystusa, obok tego pojawiają się jednak też inne wątki, bezpośrednio związane ze środowiskiem zakonów karmelitańskich.