Św. Augustyn w celi – obraz tablicowy przypisywany Witowi Stwoszowi i jego  warsztatowi.

Zapraszamy na konferencję prasową 5 stycznia o 12.00 w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. 

Obraz “Św. Augustyn w celi” prezentowany dzięki uprzejmości właściciela – Pana Tomasza Jabłońskiego.

Obraz będąc jedną z 6 zachowanych do dnia dzisiejszego kwater ołtarza z opactwa St. Manga w Füssen z ok. 1503 r. i po raz pierwszy jest publicznie zaprezentowany w Polsce.

Dr Ewa Korpysz, kustosz MAW

Wit Stwosz, bardziej znany jako rzeźbiarz, tworzył też malarstwo tablicowe. W latach 1503 – 1505 wykonał polichromię skrzydeł poliptyku w Münnerstadt, z legendą św. Kiliana. Na podstawie analogii Stwoszowi zostało też przypisane przez Ernsta Buchnera w artykule Veit Stoss als Maler (Wit Stwosz jako malarz, „Wallraff-Richartz-Jahrbuch” t. 14, 1952) retabulum z benedyktyńskiego opactwa St. Mang w Füssen w południowej Bawarii (ok. 1503), dziś zachowane w stanie rozproszonym.

Nastawa z Füssen składała się z szafy środkowej, zawierającej rzeźby, oraz z dwóch par ruchomych skrzydeł, obustronnie dekorowanych. Skrzydła wewnętrzne od strony szafy były zdobione zaginionymi dziś reliefami o nieznanej treści. Na pozostałą dekorację składało się 12 malowanych kwater z wizerunkami świętych. Z tego zespołu do dziś istnieje 6 tablic. Dwie z apostołami zgrupowanymi po trzech: św. Andrzej, Piotr i Paweł oraz  św. Jakub Starszy, Młodszy i Jan Ewangelista. Dwie następne z wizerunkami wspomożycieli: św. Magnusa, Dionizego i Jerzego oraz św. Idziego, Erazma i Błażeja (obecnie w Staatsgalerie Füssen).

Dwie kolejne tablice były umieszczone po obu stronach zewnętrznego skrzydła poliptyku, u dołu (dziś w zbiorach prywatnych). Wewnętrzna kwatera przedstawiała orędowniczki: św. Barbarę, Katarzynę, Małgorzatę i Dorotę, a na odwrocie, widoczny przy całkowitym zamknięciu ołtarza, znajdował się wizerunek św. Augustyna. Sąsiadował z trzema innymi przedstawieniami ojców kościoła, dziś niezachowanymi.

Przedstawienie św. Augustyna jest utrzymane w konwencji późnogotyckiego stylu łamanego. Pogrążona w lekturze postać siedzi na tronie pod baldachimem, w celi oświetlonej gomółkowym oknem. W oddaniu wnętrza i skromnego umeblowania artysta posłużył się perspektywą umowną. Święty jest odziany w dynamicznie drapowane szaty o ostrych załamaniach i charakterystycznych dla warsztatu Stwosza wywinięciach. Obraz jest utrzymany w stonowanych, nieco przygaszonych barwach. Tak, jak w innych jego obrazach pod warstwą malarską nie ma rysunku przygotowawczego.