Powojenna sztuka witrażowa w Polsce

Wykład towarzyszący wystawie „Światłem malowanie. Witraże i mozaiki Krakowskiego Zakładu S.G. Żeleński (1902-1952)”. Udział w wykładzie w cenie biletu na wystawę. Po wykładzie możliwość oglądania wystawy do 20:00.

Mówiąc o witrażach prawie automatycznie ma się na myśli przeszklenia w kościołach. Tam bowiem pojawiły się w pierwszej kolejności i już od X wieku są integralną częścią wystroju świątyń oraz stanowią istotną część sztuki sakralnej. Do obecnych czasów nadal gross witraży przynależy do sztuki sakralnej. Dzieje się tak zwłaszcza w Polsce, gdzie sprawy religii i przynależności do kościoła traktowane są zawsze w sposób szczególnie istotny. Olbrzymi ruch budowlany związany ze wznoszeniem nowych świątyń, a jeszcze wcześniej z ich renowacją po zniszczeniach wojennych, przyczyniły się do upowszechnienia oraz nadania sztuce i rzemiosłu witrażowemu dużej rangi. Warto podkreślić, iż dokonania w tym zakresie są bardzo różnorodne pod względem artystycznym, a prezentacja kilku witrażystów i ich osiągnięć zawsze jest trudna, bo wybór determinowany jest z jednej strony możliwościami prezentacji i z drugiej, subiektywnymi odczuciami prelegenta.

Wykładowca: prof. Maria J. Żychowska

Prof. dr hab. inż. arch. Maria J. Żychowska, studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. W lutym 2009 otrzymała tytuł profesora. W zakresie badań naukowych jest autorem dwóch monografii oraz autorem lub współautorem 162 artykułów. Jest też promotorem dysertacji doktorskich.

Zainteresowania i pola badawcze koncertują się w następujących obszarach: historia i teoria architektury drugiej połowy XIX oraz XX wieku; konserwacja zabytków architektury, w tym dziedzictwa XX wieku; historia nauczania architektonicznego rysunku odręcznego; współczesna sztuka witrażowa – teoria i praktyka.

Posiada architektoniczne uprawnienia zawodowe. Jest w sumie autorem lub współautorem ponad 50 projektów architektonicznych, w tym też konserwatorskich. Ponadto posiada realizacje witrażowe: w czterech kościołach w Niemczech i w ponad 10 obiektach w Polsce.

Pracuje w Katedrze Rysunku, Malarstwa i Rzeźby WA PK od 1983 roku, którym kieruje od 2021 roku. Prowadzi zajęcia w zakresie nauczania perspektywicznego rysunku architektonicznego.

Jest członkiem stowarzyszeń naukowych: ICOMOS, DOCOMOMO, Ars Vitrae Polona oraz zawodowych jak SARP oraz Małopolska Okręgowa Izba Architektów RP.

Ilustracja: Ludwik Gardowski i Adam Stalony-Dobrzański, Św. Barbara, projekt witraża, do gmachu głównego Akademii Górniczej (ob. Akademii Górniczo-Hutniczej) w Krakowie, 1948/1949, tempera, karton na podkładzie płóciennym, sygn. i dat., wł. prywatna, fot. Jan Pawlicki