Kwiecień – Czerwiec 2012
MUZEUM
W kolejnym etapie przygotowywania Muzeum ekipy budowlane pracowały nadal nad wymurowanie ścianek i wykonywaniem wzmocnień belek stropowych. Na poziomach parteru i 1 piętra dokonano rozkuć kolejnych ścian konstrukcyjnych, które pozwolą na uzyskanie przestronnych ciągów zwiedzania. Rozkucia powstały w miejscu już istniejących otworów.
Okazało się również, że na wszystkich poziomach obiektu będą konieczne miejscowe rozkucia i wzmocnienia ścian konstrukcyjnych związane z prowadzeniem instalacji sanitarnych i elektrycznych. Kontynuowane były prace murarskie, przygotowanie bruzd i kanałów pod instalacje elektryczne.
Należy nadmienić, że projekt przewiduje kompleksową wymianę instalacji elektrycznych i teletechnicznych w obiekcie -ponieważ dotychczas istniejące nie spełniają aktualnych przepisów prawa budowlanego i norm – oraz wprowadzenie nowych instalacji obsługujących projektowane sale wystawowe i wielofunkcyjne.
Równolegle do wymienionych wyżej prac, ekipy wykonały kanały techniczne oraz wylały posadzkę w piwnicy, przygotowały podbicie fundamentów w okolicy windy, a także wykonały izolację pionową części ścian i pomieszczeń.
KRYPTY
Do końca maja 2012 roku wykonano szereg specjalistycznych prac konserwatorskich. Dzięki unijnemu finansowaniu z Katedry do Pracowni Konserwacji w Toruniu przywieziono trumny, metalowy sarkofag Izabelli Wazówny oraz duży zespół jedwabnej odzieży, w której do grobu złożono ciała zmarłych.
Specjalistyczny zespół konserwatorski wykonał dokumentację fotograficzną – jeszcze przed zasadniczą konserwacją, podjął się dezynfekcji, impregnacji i powtórnej dezynfekcji, stabilizacji a także – doczyszczenia i zabezpieczenia metalowych nitów. Na zakończenie tej operacji, jeśli tylko stan na to pozwalał, nałożono na historyczne trumny tekstylne obicie. Celem wszystkich zaplanowanych działań było nie tylko powstrzymanie naturalnych procesów powodujących niszczenie, ale również, a może przed wszystkim, przygotowanie obiektów do późniejszej ekspozycji. Trumny poddano dokładnej dezynfekcji, metodą opryskową i pędzlowaniem. Następnie zawinięto je grubą folią i w oparach trucizny trumny przebywały przez dwa tygodnie. Wykonano dokumentację rysunkową i fotograficzną, a trumny których stan był nie zadawalający, rozłożono na poszczególne deski. Po starannym oczyszczeniu obiektów z kurzu – i pozostawieniu dawnego uszczelnienia dziegciowego, konserwatorzy nałożyli pierwszą warstwę impregnatu woskowego. Ubrania, podobnie jak trumny poddano je dezynfekcji i impregnacji a potem oczyszczano – za względu na kruszenie się materiału – na mokro. Za pomocą specjalnych kompresów stopniowo zdejmowano kolejne warstwy zabrudzenia. Dzięki tym zabiegom udało się zabezpieczyć np. żupan uszyty z jedwabnego adamaszku. Pod szyją żupan jest wykończony średniej wysokości stójką, którą złożono w formie małego kołnierzyka.
Podobnie udało się zabezpieczyć czapkę domową, w formie kołpaka, uszytą z równych klinów, a także – już z trumny oznaczonej nr 3.- Obszerną pelerynę z jedwabnego rypsu z pocz. XVII wieku.
Osobnym wyzwaniem był sarkofag Izabeli Wazówny, który został otworzony dopiero w pracowni konserwacji. Po otwarci sarkofagu okazało się, że w środku znajduje się mała trumienka z przeszklonym otworem na wieku. Sposób wykonania tej trumny oraz tkanina, którą od środka obito trumnę wskazują, że jest to współczesna trumna.
Badania prowadzone przez dr hab. Annę Drążkowską, prof. UMK, zostały włączone do projektu badawczego „Kultura funeralna elit I Rzeczpospolitej w XVI – XVIII wieku na terenie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Próba analizy interdyscyplinarnej”, dzięki temu zostaną one sfinansowane ze środków przyznanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z programu pod nazwą Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
W ten sposób sfinansowane zostaną: badania nad dietą (z niektórych szkieletów pobrane zostaną próbki badania DNA szkieletu znajdującego się w sarkofagu „Wazowny” badania botaniczne (do badań przekazano szczątki roślin, które znajdowały się w trumnach i którymi wypchano wnętrze ciała po usunięciu organów wewnętrznych)
KATEDRA
We wnętrzu Archikatedry prace ruszyły szerokim frontem – rozpoczęły się roboty konserwatorskie w Kaplicy Ubiczowania – będzie tu restaurowany ołtarz, w kaplicy Baryczków – ołtarz i ściany portale.
Barokowa kaplica Cudownego Pana Jezusa Ukrzyżowanego (Baryczków) została wzniesiona w latach 1708-1719 na miejscu dawnego skarbca kościelnego dla otoczonego kultem przez mieszkańców gotyckiego krucyfiksu z naturalnymi włosami z początku XVI wieku. Według różnych źródeł został on przywieziony do Warszawy z Norymbergii – lub Wrocławia – przez Jerzego Baryczkę w 1525 lub 1539. Krucyfiks został szczęśliwie uratowany przed zniszczeniem podczas powstania warszawskiego. Dziś, kaplica Baryczków stanowi najlepiej zachowany fragment zrujnowanej w 1944 katedry. Tuż obok późnogotyckiego krucyfiksu, przywiezionego do Warszawy przez Wojciecha Baryczkę, znajduje się epitafium samego hojnego donatora. Dzięki szeroko zakrojonym pracom konserwatorskim udało się odkryć fragmenty oryginalnej glorii (gipsowej kompozycji nad ołtarzem z wizerunkami aniołów) zastąpionej po wojnie wersją – zdecydowanie mniej udaną.
W tej samej kaplicy, na kapitelach, konserwatorzy odsłonili resztki złoceń. Pierwotny projekt nie przewidywał przywrócenia im świetności, jednak po obejrzeniu dotychczasowych efektów pracy specjalistów konserwacji, inwestor zdecydował się na odświeżenie złoceń. Jednocześnie, rozpoczęły się prace nad konserwacją obrazu Willmanna, „Chrzest Chrystusa” z 1681-1682, zdobiącego baptysterium. Dzięki renowacji samego obrazu, jak również odnowieniu oszklonej kraty i zainstalowaniu nowego oświetlenia w kaplicy baptysterium, zwiedzający będą mogli podziwiać kunszt tego niedocenionego artysty – do tej pory bowiem jego dzieło ginęło zupełnie w mroku bocznej kaplicy.
Przygotowywana jest nowej aranżacja tablic i epitafiów na północnej ścianie Katedry. Wszystkie tablice będą naprawione, zostaną uzupełnione ubytki kamienia, litery napisów odzyskają swój pierwotny kolor a specjalne tabliczki umieszczone w najbliższej okolicy epitafiów pomogą zwiedzającym zidentyfikować bohatera tablicy. Pamiętajmy bowiem, że spora część z nich opowiada historię w języku łacińskim albo o osobach, o których historycy nie uczą już w szkole. Po wykonaniu wszystkich przewidzianych prac na stronie południowej, nastąpiło przeniesienie rusztowań do nawy północnej; rozpoczęła się renowacja ścian i sklepień katedry; naprawa tynków, czyszczenie (parą) starych powierzchni, również w celu pozbycia się pasożytów i grzybów, Ruszyła renowacja elementów ceglanych i z piaskowca – a tam gdzie renowację już szczęśliwie ukończono, wykonawcy rozpoczęli nowy etap – prac malarskich.
Ze względu na imponującą kubaturę budynku trwa – a potrwa jeszcze wiele miesięcy – praca przy wymianie instalacji elektrycznej.
Od zabezpieczenia murów rozpoczął się remont zakrystii biskupiej – najpierw nastąpiło skucie zawilgoconych tynków, stanowiących zagrożenie dla dzieł sztuki zgromadzonych w tym pomieszczeniu. Same zaś obrazy – najwyższej wartości powędrowały do konserwacji.
NA ZEWNĄTRZ ARCHIKATEDRY
Równolegle trwają prace na zewnątrz po stronie południowej, rozpoczęły się prace nad naprawą elewacji Kaplicy Ubiczowania oraz Kaplicy Chrzcielnej; w planach znajduje się kompleksowa renowacja cegły na elewacji południowej.
Uroczyste rozpoczęcie projektu Skarbiec Dziedzictwa Kultury – Bazylika Archikatedralna i Muzeum Archidiecezji Warszawskiej
W dniu 16 kwietnia 2012 roku o godzinie 16.00 w Bazylice Archikatedralnej Męczeństwa Świętego Jana Chrzciciela w Warszawie rozpocznie się inauguracja Projektu Skarbiec Dziedzictwa Kultury – Bazylika Archikatedralna i muzeum Archidiecezji Warszawskiej.
Uroczystość rozpocznie się błogosławieństwem udzielonym zebranym przez Metropolitę Warszawskiego JE Kardynała Kazimierza Nycza po której wystąpi Chór Centrum Myśli Jana Pawła II pod batutą Zofii Borkowskiej.
Po koncercie Dziekan Staromiejski i Proboszcz Archikatedry Św. Jana Chrzciciela w Warszawie Ks. Bogdan Bartołd zaprasza na konferencję prasową z udziałem przedstawicieli zarządu Województwa Mazowieckiego , Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawskiej Kurii Metropolitalnej oraz zespołu wykonawczego. Na zakończenie organizatorzy przygotowali poczęstunek dla gości uczestniczących w inauguracji.
Projekt Skarbiec Dziedzictwa Kultury – Bazylika Archikatedralna i Muzeum Archidiecezji Warszawskiej obejmuje rewitalizację Archikatedry Warszawskiej pw. Św. Jana w ramach której zostaną przeprowadzone prace budowlane i konserwatorskie budynku archikatedry, osuszenie krypt i szczegółowe prace konserwatorskie przy znajdujących się tam nagrobkach. Specjalnie zbudowany tunel połączy krypty z nowymi wejściami do podziemi i utworzy z nich nowoczesną trasę wycieczkową z walorami edukacyjnymi. We wnętrzu katedry zostaną przeprowadzone prace remontowe polegające na nowej aranżacji nawy głównej i prezbiteriów oraz instalacji nowoczesnego układu oświetlenia świątyni.
W części projektu dotyczącej muzeum Archidiecezji Warszawskiej zostanie poddany adaptacji budynek Pałacu Dziekanów znajdujący się przy ulicy Dziekania 1, który zostanie połączony komunikacyjnie z gmachem katedry arkadowym przejściem na poziomie pierwszej kondygnacji. W całkowicie przebudowanych pomieszczeniach pałacu na powierzchni ponad 1400 metrów kwadratowych zostanie umieszczona stała ekspozycja przedstawiająca eksponaty sztuki sakralnej, naczynia, szaty liturgiczne oraz starodruki. Ekspozycja wzbogacona zostanie prezentacjami multimedialnymi. Wspólnie z przedmiotami sztuki przygotowywana jest wystawa pamiątek po kardynale Stefanie Wyszyńskim, który był inicjatorem powstania Muzeum Archidiecezji Warszawskiej na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX. wieku. Muzeum będzie ośrodkiem animacji kultury w którego pomieszczeniach odbywać się będą wystawy czasowe, panele dyskusyjne i spotkania w przedmiocie wiary, kultury i sztuki.
Projekt Skarbiec Dziedzictwa Kultury – Bazylika Archikatedralna i muzeum Archidiecezji Warszawskiej finansowany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, przy współudziale środków ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz darowizn osób prywatnych. Ogólna suma wartości projektu wynosi prawie 21 milionów złotych
Miejsce przedsięwzięcia Bazylika Archikatedralna św. Jana
Oficjalna strona internetowa www.katedra.mkw.pl
Odpowiedzialny za kontakt z mediami: Andrzej Zawiślak, Tel. kom. +48 502 439 442
e-mail : andrzej.maw@gmail.com
Uroczyste rozpoczęcie projektu – konferencja prasowa
W dniu 16.04.2012 r. odbyła się uroczysta konferencja prasowa z okazji rozpoczęcia projektu Skarbiec Dziedzictwa Kultury – Bazylika Archikatedralna i Muzeum Archidiecezji Warszawskiej.
